.jpg)
Giới thiệu
Đền thờ họ Mạc hay còn được gọi là Trung Nghĩa Từ. Đền thờ nằm trên triền núi Bình San với tên gọi là Bình San Điệp Thúy, là một trong mười cảnh đẹp trong “Hà Tiên Thập Vịnh”. Ngày nay, nơi đây vẫn là một trong những địa điểm tham quan Hà Tiên thu hút khá đông du khách đến thăm mỗi khi có dịp ghé đến miền đất này.
Quý du khách đang đứng trước đền thờ Họ Mạc, nằm trong quần thể Di tích lịch sử Văn hóa núi Bình San được sắp xếp hạng di tích quốc gia vào tháng 1 năm 1989. Ngôi đền, ngoài giá trị lịch sử, còn là một công trình có giá trị nghệ thuật cao, bởi cách bối trí hài hòa và lối chạm trổ tinh vi, sắc sảo.
Đền được xây dựng vào năm 1818 do cháu cố ông Mạc Cửu là ông Mạc Công Du xây dựng là một nơi thờ tự nhỏ nằm tại phía trái chùa Tam Bảo. Năm 1846, Tổng đốc An Hà là ông Doãn Uẩn cho trùng tu xây dựng, tu bổ thêm và dời đền về vị trí dưới chân núi Bình San. Đền thờ Họ Mạc tọa lạc tạo số 43 đường Mạc Cửu, ngay chân núi Bình San, phường Hà Tiên, tỉnh An Giang.
Đền thờ Họ Mạc được xây dựng gồm hai khu đó là: khu lăng mộ và khu đền thờ Mạc Cửu. Kiến trúc của đền được thiết kế theo lối “ nội tam- ngoại quốc”. Chất liệu bằng sỏi, sạn, đá, đường thốt nốt và nhựa ô dước. Trên cửa công ghi chữ hán nôm: “ Mạc Công Miếu” (đền thờ Họ Mạc).
Khu thờ tự gồm tiểu đình, khu thờ Tiền hiền, Hậu hiền và Chánh điện. Trong Chánh điện gồm 03 gian thờ: Gian giữa thờ Ngũ vị Mạc Công (Mạc Cửu, Mạc Thiên Tích, Mạc Tử Sanh, Mạc Tử Hoàng và Mạc Tử Thiêm). Về phía bên trái có bài vị thờ chư vị tướng lãnh “Liệt vị tướng quân”; còn phía bên phải có bài vị thờ các vị phu nhân “Liệt vị phu nhân” và bài vị của bà Cô Năm Mạc Mi Cô. Ngoài ra, trên vách tường trong đền thờ còn có các bài thơ nổi tiếng của Mạc Thiên Tích. Bên ngoài là gian tiểu đình đây là nơi bạn sẽ bắt gặp 11 bản sắc phong của các vua triều Nguyễn phong cho các vị Mạc Cửu Mạc Thiên Tích , Mạc Tử Sanh và hoành phi “Trung Nghĩa Từ”.
Từ khu vực đền thờ đi ra phía bên phải, chúng ta sẽ bắt gặp những bậc thang dẫn đến hơn 60 ngôi mộ cổ chia làm 4 phân khu riêng biệt. Trong đó, khu I gồm ngôi mộ lớn nhất của ông Mạc Cửu và con, cháu trai của dòng họ. Khu II là nơi tập trung lăng mộ của các vị phu nhân. Khu III là phần lăng mộ của các quan và khu IV dành cho những thành viên khác trong dòng họ Mạc được đánh số để chúng ta có thể phân biệt dễ dàng. Các ngôi mộ thường được xây dựng lưng tựa vào núi, mặt thì quay ra cửa biển Hà Tiên.
Đền thờ và lăng mộ họ Mạc đã lưu giữ một quá trình hành thành dân cư-dân tộc vùng đất cuối Tây Nam của Việt Nam. Giá trị của di tích góp phần giúp chúng ta hiểu biết công lao khai phá và xây dựng lập nên trấn Hà Tiên của các bậc tiền nhân./.
