Nằm ẩn mình trong lòng Thạch Động, thắng cảnh nổi tiếng của Hà Tiên, chùa Tiên Sơn từ lâu đã trở thành điểm đến tâm linh quen thuộc của người dân Hà Tiên và du khách thập phương. Không chỉ là ngôi chùa cổ mang đậm dấu ấn lịch sử, nơi đây còn gắn liền với nhiều truyền thuyết huyền bí, góp phần tạo nên sức hút riêng cho du lịch Hà Tiên.
Hành trình hình thành qua nhiều thế kỷ
Trong dòng chảy lịch sử Hà Tiên, chùa Tiên Sơn là một trong những ngôi chùa cổ kính mang đậm giá trị tâm linh. Tương truyền, vào đầu thế kỷ XVIII, khi Mạc Cửu vâng lệnh Chúa Nguyễn Phúc Chu trấn nhậm vùng đất Hà Tiên, một đạo sĩ hiệu Huỳnh Phong Chơn Nhơn từ Thanh Hóa đã chọn hang động nơi đây làm chốn tu hành. Sau khi viên tịch năm 1785, Ngài được tôn xưng là Huỳnh Phong Hòa Thượng, để lại dấu ấn đầu tiên cho chốn thiền môn này.
Năm 1790, Hòa thượng Minh Đường, một thiền sư người Trung Hoa đến tu tập, đặt tên chùa là Bạch Vân Am. Sau khi Ngài viên tịch, Bạch Vân Am vắng bóng người kế tục.
Đến năm 1888, Hòa thượng Quý nguyên Thọ thượng Chách hạ quả và Hòa thượng Quý quảng sĩ Thượng thiên hạ học thuộc dòng tu Lâm Tuế đời 39 từ miền Trung đến làm trụ trì 02 đời ở chùa. Hòa thượng đã cho đúc một số tượng phật Thích Ca và Quan âm bồ tát để thờ, đổi tên Bạch Vân Am thành Linh Sơn Tự.
Năm 1913, Hòa thượng trụ trì Thích Thiện Sĩ tổ chức trùng tu, mở rộng ngôi chùa, đặt tên chùa Tiên Sơn. Một thời gian sau Hòa thượng Thích Thiện Sĩ mất, truyền chức trụ trì cho sư cô Cam Thị Nàm. Năm 1948, sư cô Nàm bị Pháp xử tử vì tội nuôi giấu và tiếp tế cho cán bộ cách mạng. Trong thời kháng chiến chống Pháp, quân Pháp dùng góc hang phía Đông Bắc để làm xà lim tạm giam những người bị bắt.
Từ năm 1989 đến nay, Đại đức Thích Minh Luận kế nhiệm trụ trì, tiếp tục công cuộc trùng tu và tôn tạo. Nhiều hạng mục được xây dựng và chỉnh trang như: lan can, bậc cấp lên xuống, đài Quán Thế Âm (1991), trùng tu chánh điện (1995), xây Tăng xá (1997), cùng nhiều công trình phục vụ sinh hoạt Phật sự và đón khách hành hương.
Ngày nay, Chùa Tiên Sơn không chỉ là điểm tựa tâm linh của người dân địa phương mà còn là điểm du lịch văn hóa - tín ngưỡng tiêu biểu trong khu danh thắng Thạch Động, thu hút hàng vạn du khách, Phật tử đến tham quan, chiêm bái mỗi năm.
Trải nghiệm tâm linh giữa lòng Thạch Động
Với vị trí độc đáo trong hang động đá vôi, chùa Tiên Sơn hiện lên uy nghiêm, thanh tịnh giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và thơ mộng. Đến đây, du khách có thể chiêm bái, tìm về sự an yên trong tâm hồn, đồng thời khám phá vẻ đẹp huyền bí của Thạch Động và lắng nghe truyền thuyết xưa của vùng đất Hà Tiên.
Không gian mát lành trong động đá hòa cùng tiếng chuông chùa ngân vang, tạo nên cảm giác linh thiêng, bình yên, một trải nghiệm khó quên trong hành trình khám phá Hà Tiên.
Giá trị văn hóa - tâm linh bền vững
Trải qua bao thăng trầm của thời gian, chùa Tiên Sơn vẫn giữ được nét cổ kính, thanh tịnh giữa lòng Thạch Động. Không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của Phật tử địa phương, chùa còn là biểu tượng giao hòa giữa con người - thiên nhiên - tâm linh, minh chứng sống động cho bề dày lịch sử hơn 200 năm của vùng đất nơi địa đầu Tây Nam Tổ quốc. Nơi đây hướng con người về sự an nhiên, giá trị thiện lành và lòng từ bi - tinh hoa của đạo Phật, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa du lịch Hà Tiên.
